Toespraak

TOESPRAAK DODENHERDENKING 2025

Beste mensen,

Welkom, fijn dat u er bent.

Vandaag zijn we samen om te herdenken, om stil te staan.
Stil staan - bij degenen die hun leven hebben gegeven voor onze vrijheid.
Stil staan - bij de slachtoffers van de Holocaust.
Stil staan - bij de vele onschuldige levens die verloren zijn gegaan door oorlog waar ook ter wereld.

80 jaar vrijheid. Het afgelopen jaar stonden we op meerdere momenten en meerdere plaatsen stil bij ‘80 jaar leven in vrijheid’.
De bevrijding van onze gemeente was in september 1944.
Na de bevrijding van Antwerpen kreeg de Eerste Poolse Panterdivisie op 4 september de opdracht om Oost-Zeeuws-Vlaanderen te bevrijden.
In de namiddag van 20 september 1944 was de opdracht volbracht: Iedere hoek van onze gemeente was bevrijd. Het duurde echter tot
5 mei 1945 voordat heel Nederland was bevrijd. Ons land kreeg toen pas echt haar vrijheid terug.

Dodenherdenking is een moment van bezinning.
En bezinning, daar lijkt de hele wereld op het moment aan toe.
Wat we de afgelopen tijd op het wereldtoneel zagen, laat daar geen twijfel over bestaan.

Dat drie jaar geleden – op 24 februari – Russische troepen Oekraïne binnenvielen – en wat we sindsdien zagen gebeuren…
Dat sinds 7 oktober 2023 de decennialange strijd in de Gazastrook – tussen Israël en de Palestijnen opnieuw escaleerde – en wat we sindsdien zagen gebeuren…
Dat op 20 januari van dit jaar de 47e president van de Verenigde Staten werd beëdigd – en wat we sindsdien zagen gebeuren…

De hoeveelheid beelden van vernietigde steden, van vluchtende mensen, van gesneuvelden, van gewonden. Beelden van haatdragende opmerkingen door wereldleiders. Beelden van machtsvertoon en misplaatst gedrag door invloedrijke personen. Berichten over extreemrechtse partijen in opmars.

Vergelijken met de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog zijn voor de hand liggend. We ontkwamen er niet aan. Die vergelijken werden meermaals gemaakt. Erger nog… De Amerikaanse president waarschuwde op 28 februari president Zelensky van Oekraïne dat de wereld ‘op de rand van een Derde Wereldoorlog stond’.
Dat dit anno 2025 gebeurt, beste mensen, is waanzin. Ik kan het niet anders noemen.

Dat Europa anno 2025 een miljardenplan nodig heeft om zich te herbewapenen… is intriest.
In mijn hoofd klinkt repeterend de vraag: Wat hebben we geleerd van het verleden? Want juist dát was toch altijd de rode draad op 4 mei:
‘Laten we leren van de geschiedenis en laten we er voor waken dat die zich niet herhaalt. Nooit meer.’

Hoe kunnen we daar hier in onze eigen gemeente voor waken? De wereld veranderen ligt toch niet in onze handen, hoor ik u denken. Toch zegt een gezegde uit 1958: Verbeter de wereld, begin bij jezelf.
Bij onszelf.
Mensen, laat ons leven met elkaar – zonder elkaar te veroordelen.
Verdraagzaamheid is daarbij het grote woord.
Verdraagzaamheid is nodig om met elkaar in vrijheid te kunnen leven. Verdraagzaamheid ten opzichte van elkaar.
We zijn allemaal mensen, maar allemaal anders. Laat elkaar.
Geef elkaar de ruimte.

De wereld waarin we leven is al uitdagend genoeg. Er is te veel aan de hand. Mij moedigt dat extra aan om te zorgen dat we het hier in onze gemeente samen goed hebben.
En met samen bedoel ik echt met iedereen. We willen een gemeente zijn waar iedereen zichzelf mag zijn.
Ik roep u - op deze belangrijke dag – op om samen te streven naar begrip en verdraagzaamheid. Laten we juist nú de lessen van het verleden gebruiken. Laten we ze gebruiken als kompas voor een wereld waarin vrede en vrijheid voor iedereen gelden. 
Want alleen in een wereld zonder oorlog, waar mensenrechten worden nageleefd en waar geen onderdrukking is, kan een samenleving goed functioneren.

Laten we vandaag aangrijpen als een moment van verbondenheid, van mededogen en van solidariteit. Laten we samen bouwen aan een toekomst die recht doet aan de offers van degenen die voor ons hebben gestreden. Opdat we nooit vergeten.